PRAVO NA UČEŠĆE U POSTUPKU

                Član  131 stav 2  Zakona o opštem upravnom postupku

               („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 13/02 i 87/07)

U postupku kontrole zakonitosti upisa i školovanja studenata, provedenom od strane prosvjetne inspekcije, studenti imaju pravo da učestvuju u postupku i izjasne se na okolnosti predmetne upravne stvari, s obzirom da se rješenjem inspektora o otklanjanju nepravilnosti zadire u njihova prava i interese.

 Iz obrazloženja

Osporenim aktom odbijen je kao neosnovan prigovor tužioca izjavljen protiv rješenja Republičke prosvjetne inspekcije od 03.02.2007. godine, kojim je tužiocu naređeno da u roku od 15 dana poništi Program prekvalifikacije i dokvalifikacije vojnih lica, zatim poništi upis u peti semestar školske 2005/06. godine i sve posledice koje je upis proizveo za određena lica. Dalje je naređeno da se u „Službenom glasniku Republike Srpske“ oglase ništavim uvjerenja o završenom osnovnom studiju koja su, licima taksativno nabrojanim u prethodnom stavu, izdata od strane Fakulteta u toku 2006. godine, te da se u sredstvima javnog informisanja oglasi nevažećim obavještenje o početku rada odjeljenja tužioca na Palama, Zvorniku i Nevesinju.

Blagovremenom tužbom tužilac osporava zakonitost donesenog akta i isti pobija zbog povrede pravila postupka, pogrešne primjene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja. Tužilac se poziva na činjenicu da je, u saradnji sa nevladinim organizacijama GESO-Gessellschaft für die Entwicklung Südosteuropas e.V. iz Nürnberga i Multilateralnom akademijom MLA iz Dortmunda razvio Program prekvalifikacije, koji program je usvojen na Nastavno-naučnom vijeću Fakulteta, sa datom saglasnošću Senata Univerziteta, sa napomenom da se isto zasniva na tumačenju odredaba članova 32, 33, 34 i 43 Zakona o visokom obrazovanju („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 85/06). Dalje navode da pomenuti Program ima status „diferencijalnog programa“ za sticanje odgovarajućih visokoškolskih stručnih zvanja, a suštinski predstavlja vanredne studije, gdje je bitna samo suština sadržaja Programa i način izvođenja istog. Zatim navodi da nije mogao izvršiti sravnjivanje sadržaja nastavnih programa za pojedinačne predmete u skladu sa članom 37 Statuta, nego je prilikom prevazilaženja pomenutog nedostatka primijenio uobičajenu praksu u zemljama NATO-a, odnosno bezuslovno priznao isprave o prethodno stečenom obrazovanju. Predlaže da se tužba uvaži i poništi prvostepeno i drugostepeno rješenje tuženog.

Zainteresovana lica u predmetnoj upravnoj stvari su dostavila odgovor na tužbu, pridružujući se već iznijetim tužbenim navodima od strane tužioca, sa prijedlogom da sud naloži fakultetu da izvrši uvid u dosije svakog studenta, te utvrdi način upisa i sticanja diplome svakog studenta, jer postoje razlike u pogledu ispunjavanja uslova i načina polaganja ispita, te da se naloži fakultetu da zainteresovanim licima nadoknadi materijalnu i nematerijalnu štetu.

Sud je razmatrajući tužbu i osporeni akt po odredbama člana 30. Zakona o upravnim sporovima (“Službeni glasnik Republike Srpske” broj 109/05 - u daljem tekstu: ZUS), zatim odgovor tužene strane i zinteresovanih lica, kao i cjelokupne spise predmetne upravne stvari, tužbu uvažio i poništio osporeni akt iz sljedećih razloga:

Iz podataka spisa proizilazi da je dana 12, 14, 20, 21. i 22. 12. 2006. godine izvršen ispekcijski pregled na Fakultetu, kojom prilikom su utvrđene već iznesene nepravilnosti, te su iste zapisnički konstatovane.

Pomenuti zapisnik je bio osnov donošenja prvostepenog rješenja broj  od 03.02.2007. godine, kojim je naređeno tužiocu da u roku od 15 dana poništi Program prekvalifikacije i dokvalifikacije vojnih lica, poništi upis u peti semestar školske 2005/06 godine i sve posledice koje je upis proizveo za lica navedena dispozitivom osporenog akta, zatim u „Službenom glasniku Republike Srpske“ oglasi ništavim uvjerenja o završenom osnovnom studiju, koja su poimenično navedenim licima izdata od strane tužioca u toku 2006. godine, te u sredstvima javnog informisanja oglasi nevažećim obavještenje o početku rada odjeljenja tužioca na Palama, Zvorniku i Nevesinju.

Rješavajući po prigovoru, tuženi je isti odbio kao neosnovan sa obrazloženjem da je prvostepeni organ u provedenom postupku potpuno i pravilno utvrdio činjenično stanje, pravilno ocijenio dokaze, te na osnovu istih izveo pravilne zaključke, postupio  u skladu sa svojim ovlaštenjima i dužnostima iz člana 5 Zakona o prosvjetnoj inspekciji („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 26/93) naredio mjere i dao rok za njihovo izvršenje u skladu sa odredbama 6 istog zakona, te pravilno primijenio materijalni propis, zbog čega je na osnovu člana 225 Zakona o opštem upravnom postupku  („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 13/02 i 87/07- u daljem tekstu ZOUP-a) i riješio kao u dispozitivu osporenog akta.

Odredbom člana 38 ZOUP-a je propisano da je stranka u upravnom postupku lice, po čijem zahtjevu je pokrenut postupak ili protiv koga se vodi postupak ili koje radi zaštite svojih prava i pravnih interesa ima pravo da učestvuje u postupku. Nesumnjivo je da posljedice koje prostiču iz rješenja prvostepenog organa neposredno pogađaju sva poimenično navedena lica, te da isti nesumnjivo imaju pravni interes da učestvuju u tom postupku i brane svoja prava i interese. Ovo pravo je imenovanima zagarantovano članom 9 ZOUP-a, prema kojem se stranci mora pružiti mogućnost da se izjasni o činjenicama i okolnostima važnim za donošenje odluke, kao i članom 131 stav 1 ZOUP-a prema kojem stranka ima pravo da učestvuje u ispitnom postupku, da daje potrebne podatke i brani svoja prava i pravne interese, te da organ neće donijeti rješenje prije nego što stranci pruži mogućnost da se izjasni o činjenicama i okolnostima na kojima treba da se zasniva rješenje.

Prema tome, može se zaključiti da je u ovoj fazi upravnog postupka došlo do povrede pravila postupka „načela saslušanja stranke“ jer zainteresovanim licima u upravnom postupku nije omogućeno da učestvuju u istom, da brane svoja prava i pravne interese, da se izjasne o činjenicama i okolnostima na kojima treba da se zasniva rješenje.

Na osnovu naprijed navedenog, a po ocjeni ovog suda prvostepeno rješenje je doneseno uz povredu pravila postupka, to su ostvareni razlozi iz člana 10 stav 1 tačka 4 ZUS-a za poništenje osporenog akta, zbog čega se tužba tužioca uvažava i osporeni akt poništava na osnovu člana 31 stav 1 i 2 istog zakona, kako je to sud odlučio u stavu 1 izreke presude.

(Iz obrazloženja presude ovog suda broj: 011-0-U-07-000 380 od 22.09.2008. godine)